Verpleegkundige in schijnwerpers en ideeën voor onderzoek

Verpleegkundigen staan momenteel volop in de belangstelling. Samen met de artsen zijn het de nieuwe helden van ons land. Al weken zijn ze in de frontlinie aan het werk tijdens de coronacrisis. Hoe beïnvloedt deze crisis het verpleegkundig vak en de manier waarop daarnaar gekeken wordt? Voor de RN2Blend-onderzoekers zijn het interessante vraagstukken voor onderzoek.

Na alle kritische geluiden van vorige zomer staan verpleegkundigen op dit moment positief in de schijnwerpers, ziet Iris Wallenburg. “Het is heel goed dat verpleegkundigen nu kunnen laten zien waar ze toe in staat zijn, en welk goed en belangrijk werk zij leveren.” “Het vaak onzichtbare werk van verpleegkundigen wordt tijdens deze crisis zichtbaar voor een groot publiek”, vult Pieterbas Lalleman aan. “Er is waardering en een gevoel van ‘samen de schouders eronder’. Ook op het gebied van leiderschap zie je dingen gebeuren. In een aantal ziekenhuizen krijgen verpleegkundigen een plek in de corona-crisisteams.”

Onderzoek

Lalleman kijkt momenteel mee met de wijze waarop de dagelijks besturen van Verpleegkundige Adviesraden (VAR) zitting hebben in de crisisteams, hoe ze zich daar positioneren en een bijdrage leveren vanuit verpleegkundig perspectief. Want de crisis zet het werk van verpleegkundigen niet alleen in de schijnwerpers, ze biedt ook de mogelijkheid het belang van verpleegkundig werk verder te onderzoeken. Ook nu we nog middenin de crisis zitten is onderzoek doen relevant, vinden de onderzoekers. Wallenburg: “Hoe gaan verpleegkundigen om met deze crisis, waar kunnen zij goed op inspelen, en waarop minder? Hoe positioneren zij zich als beroepsbeoefenaren, en beschermen zij hun patiënten, familieleden en zichzelf? Welke competenties hebben verpleegkundigen, en welke competenties kunnen beter ontwikkeld worden om een mogelijke toekomstige crisis het hoofd te bieden? Dat zijn interessante vraagstukken voor het onderzoek.”

Applaus voor verpleegkundigen

Verpleegkundigen zijn meer zichtbaar, maar wát ze nou precies doen is voor veel mensen nog niet bekend, zegt Dewi Stalpers, die momenteel naast haar onderzoekswerk ook weer tijdelijk als verpleegkundige aan de slag is gegaan in de zorg voor coronapatiënten op de IC. “In deze crisistijd is iedereen vol lof over de zorgprofessionals. Verpleegkundigen zetten zich volledig in voor de vele patiënten en ze zijn heel hard aan het werk. Er wordt geklapt en de hashtags #helden #frontlinie spreken ook boekdelen. Maar wat verpleegkundigen nu echt voor werk leveren en wat ze nu echt voor de patiënt betekenen, dat is moeilijk te vatten.” Ook zijn er zorgen, bijvoorbeeld over het tekort aan beschermingsmiddelen tegen corona. Zo ontving het meldpunt van V&VN veel meldingen van verpleegkundigen en verzorgenden in de VVT-sector die geen of nauwelijks toegang krijgen tot beschermingsmiddelen, maar wel worden aangespoord om hun werk te blijven doen.

Buddysystemen op de IC

Onder druk van een crisis wordt alles vloeibaar, is een veelgehoorde stelling, die ook nu van toepassing lijkt te zijn. “Bestaande structuren en posities doen er momenteel niet zo veel toe”, zegt Catharina van Oostveen. “Specialisten in opleiding worden ingezet in het verpleegkundig domein. Verpleegkundigen in beleidsposities staan weer aan het bed. In sneltreinvaart worden e-healthtoepassingen ingezet en samenwerkingsverbanden tussen zorgpartners in de regio opgetuigd.” Dat levert kansen op, aldus Van Oostveen. “Niet alleen voor de zichtbaarheid van verpleegkundig werk, maar ook voor interprofessioneel samenwerken en het ontwikkelen van nieuwe vormen van organiseren van verpleegkundige zorg.” Wallenburg: “De crisis maakt ook capaciteitsproblemen zichtbaar, net als de behoefte aan specifieke deskundigheid. Ook zien we nieuwe vormen van taakherschikking en functiedifferentiatie; denk aan de buddysystemen die opgetuigd zijn op de IC’s en huisartsen die diensten draaien op verpleegafdelingen. Daar kunnen we van leren voor het onderzoek.”