'Betrokken verpleegkundige essentieel bij gedifferentieerd werken'
Gedifferentieerd werken is geen doel op zich, maar onderdeel van de professionalisering van het verpleegkundig vak in ziekenhuizen. Het is essentieel om verpleegkundigen te betrekken bij de veranderingen, maar het is ook aan de beroepsgroep zelf om hierin het initiatief te nemen. Dat komt naar voren in een onderzoek naar functiedifferentiatie in 36 Nederlandse ziekenhuizen, uitgevoerd door onderzoekers van RN2Blend en onlangs gepubliceerd in The Journal of Advanced Nursing. 3 vragen over het onderzoek aan onderzoeker Julia van Kraaij.
Hoe geven ziekenhuizen vorm aan gedifferentieerd werken?
“Er zijn grote verschillen in hoe ziekenhuizen het aanpakken en hoe ver ze daarin zijn. Het ene ziekenhuis begint direct met differentiëren en kijkt hoe het uitpakt. Het andere ziekenhuis maakt eerst een uitgebreid visiedocument en gaat dan aan de slag. Dat maakt een vergelijking tussen ziekenhuizen lastig. Het gaat bovendien over een heel complexe verandering. Het is niet zomaar een implementatietraject, maar een transformatie van het verpleegkundig vak waar we nu middenin zitten. Voor die veranderingen is sterk leiderschap nodig. We zien dat gedifferentieerd werken succesvol vorm krijgt als bestuurders hierop leiderschap tonen. Maar het is ook aan de verpleegkundigen zelf om hierin het initiatief te nemen.”
Hoe hebben jullie dit onderzocht?
“Voor dit onderzoek interviewden we 50 projectmanagers over de stand van zaken rond gedifferentieerd werken in hun ziekenhuis. We wilden weten hoe ziekenhuizen aan de slag zijn met het vormgeven ervan en in welke fase ze zich bevinden. Daar was nog weinig over bekend. De interviews vonden plaats in 2017, 2019 en 2020. Toen we begonnen met het onderzoek was wet BIG II in aantocht. Tijdens de laatste interviewronde was de wet van de baan, maar bleken alle ziekenhuizen door te gaan met functiedifferentiatie.”
Is er in die jaren veel veranderd?
“We zien dat ziekenhuizen sinds het vallen van de wet meer vanuit een intrinsieke motivatie bezig zijn met gedifferentieerd werken. Ze doen het niet omdat het is opgelegd, maar omdat ze erin geloven dat het de zorg en het verpleegkundig vak verder helpt. Ziekenhuizen kiezen meer voor een bottom-up-benadering, waarbij met name de betrokkenheid van verpleegkundigen essentieel is. Ook is de scope verbreed: het draait niet om het differentiëren, maar om de professionalisering van het verpleegkundige vak in brede zin. Ziekenhuizen stellen zich de vraag: welke rol hebben verpleegkundigen in de transitie in de zorg, wat vraagt dat van onze verpleegkundigen en hoe past gedifferentieerd werken in dat beeld?”
Lees het artikel 'Differentiated nursing practice as a catalyst for transformations in nursing: a multiphase qualitative interview study' in The Journal of Advanced Nursing.