Onderzoekers ronden studie in Rijnstate af met podcastdag
Geen dik onderzoeksrapport, maar een 7-uur durende podcast. Daarmee sloten promovenda Dieke Martini en haar mede-onderzoekers hun studie naar het gedifferentieerd inzetten van verpleegkundigen in ziekenhuis Rijnstate af. Verpleegkundige teams kunnen de afleveringen gebruiken als startpunt voor een gesprek over de verpleegkundige beroepsontwikkeling en gedifferentieerd werken. "Zo houd je het onderwerp levendig."
Schaduwen
Martini deed van juli tot en met november onderzoek in Rijnstate, met tussendoor een zomerpauze. Eén van de manieren van het verzamelen van gegevens was schaduwen. "Schaduwen houdt meestal in dat je iemand volgt in zijn of haar dagelijks werk", vertelt ze. "In dit geval volgde ik geen persoon, maar het proces van gedifferentieerd inzetten van verpleegkundigen. Ik mocht overal aanwezig zijn waar het over functiedifferentiatie ging. Zo kon ik dit proces van heel dichtbij meemaken. Ik volgde niet alleen het verpleegkundig werk op de afdeling, maar keek ook mee bij verschillende bijeenkomsten en teamgesprekken over hoe verpleegkundigen invulling willen geven aan gedifferentieerde inzet."
Lees in dit artikel meer over schaduwen als onderzoeksmethode.
In Rijnstate zijn de eerste teams gestart met de inzet van regieverpleegkundigen: verpleegkundigen met een overstijgende, coördinerende rol die het voortouw nemen in alles rondom de patiëntenzorg. Ze signaleren knelpunten en dragen oplossingen aan, maken plannen ter verbetering en coachen op de werkvloer. Differentiëren binnen de teams is geen eenvoudig proces, merkte Martini tijdens het schaduwen. "Er is weerstand, zoals bij elke verandering. Maar ik zag ook de bereidheid om functiedifferentiatie samen vorm te geven. Dat gebeurt in speciale ontwikkeltuinen. Het is echt een gezamenlijk proces, met een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het team."
Learning history
De casestudy in Rijnstate is onderdeel van een groter (deel)onderzoek binnen de RN2Blend-studie, waarbij de learning history-methodiek centraal staat. Martini: "Deze methodiek gaat uit ervan uit dat er veel kennis aanwezig is binnen een organisatie. Er zijn veel lessen geleerd. Die informatie hopen we te ontsluiten. In ons onderzoek willen we achterhalen hoe ziekenhuizen aan de gang zijn met gedifferentieerd inzet van verpleegkundigen. Wet BIG-II is losgelaten, maar ziekenhuizen gaan door met functiedifferentiatie. Hoe pakken ze dit aan? Dat proberen we te achterhalen door in de ziekenhuizen zelf te gaan kijken en de verschillende betrokkenen te volgen en te spreken."
Martini en haar mede-onderzoekers spraken in interviews en tijdens focusgroepen in Rijnstate bijna 40 mensen. "Dat waren niet alleen verpleegkundigen, maar ook mensen op andere plekken in de ziekenhuisorganisatie, zoals artsen, zorgmanagers en procesbegeleiders. We spraken niet alleen de voorstanders, maar ook mensen die kritisch of afwijzend staan tegenover functiedifferentiatie. We vroegen ze: wat is er in het verleden gebeurd? En hoe gaat het nu? Waar moet de verpleegkundige beroepsgroep naartoe en wat gaat de regieverpleegkundige toevoegen? En of je nu voor of tegen deze nieuwe functie bent, eigenlijk iedereen vindt dat de beroepsgroep iets moet met de steeds complexere zorg. De regie pakken in de zoektocht naar een andere inrichting van het werk. Daar moeten verpleegkundigen zelf verantwoordelijkheid in nemen, maar die ruimte moeten ze ook krijgen. Dit vergt een bewustwordingsslag, die je al wel op gang ziet komen."
Podcasts
De volgende stap in het onderzoek was om al die verschillende perspectieven te bundelen en terug te geven aan de organisatie. Uit de gesprekken kwamen 7 thema’s naar voren. Martini: “Zoals het vraagstuk of verpleegkundig werk meer is dan alleen zorg aan het bed. En: zijn verpleegkundigen allemaal gelijk of mag je anders zijn? Ook COVID-19 vormde een thema, want dat is vanzelfsprekend een groot onderwerp nu. Het heeft verpleegkundigen in de spotlight gezet en momentum gecreëerd om meer voor zichzelf op te komen." De terugkoppeling gebeurde in de vorm van podcasts. Per thema maakten de onderzoekers een uur lang radio, wat resulteerde in de 7-uur durende uitzending 'Nursing in the spodcast'. "We lieten de mensen aan het woord die we tijdens het onderzoek hadden gesproken", vertelt Martini. "Dat leverde levendige gesprekken op. Ook leden van het bestuur waren aanwezig. Dat liet zien dat zij het ook een belangrijk onderwerp vinden."
Rijnstate kan de podcast-afleveringen gebruiken om in huis de dialoog voort te zetten over het onderwerp, bijvoorbeeld binnen een afdeling of team. Zo hopen de onderzoekers dat hun onderzoek het proces rond de verpleegkundige beroepsontwikkeling in Rijnstate verder helpt. "Samen 10 minuten naar een podcast luisteren is een leuke manier om een gesprek te starten", aldus Martini. "Het spreekt meer aan dan het lezen van een rapport. Zo houd je het onderwerp levendig." Hierna gaat Martini in nog 4 of 5 andere ziekenhuizen het proces van functiedifferentiatie volgen. Het idee is om de verschillende best practices landelijk te delen, zodat ziekenhuizen van elkaar kunnen leren. "Iedereen is op zoek naar de juiste manier. Als onderzoekers kunnen wij helpen inzichtelijk te maken wat wel en wat niet werkt. 'Nursing in the spodcast' krijgt dus zeker een vervolg."